Rijksmuseum verwerft enige gesigneerde schilderij Gesina ter Borch op TEFAF
Publicatiedatum: 06 maart 2024 - 18:51
Het Rijksmuseum heeft het enige gesigneerde schilderij verworven van Gesina ter Borch (1631-1690). Zij behoorde tot één van de belangrijkste kunstenaarsfamilies van de 17de eeuw. Het gaat om een postuum portret van haar broertje Moses op tweejarige leeftijd. Het Rijksmuseum bezit sinds 1886 de nalatenschap van de kunstenaarsfamilie Ter Borch, waaronder nagenoeg het gehele oeuvre van Gesina, bestaande uit 59 losse tekeningen en drie albums vol tekeningen in waterverf. Het Portret van Moses ter Borch als tweejarig kind is ontdekt door kunsthandelaar Dickie Zebregs (Zebregs&Röell Fine Art and Antiques, Amsterdam en Maastricht) bij een antiekhandel in Frankrijk. Het Rijksmuseum heeft het werk op TEFAF kunnen kopen mede dankzij het ‘Vrouwen van het Rijksmuseum’ Fonds.
Gesina ter Borch schilderde dit ontroerende portret van haar vijftien jaar jongere broertje nadat hij was overleden. Het is de kroon op haar artistieke nalatenschap en biedt een intieme blik in haar persoonlijke leven. De pijn van het verlies en het belang van blije herinneringen zijn universeel en daardoor na driehonderdvijftig jaar nog altijd voelbaar.
Taco Dibbits, hoofddirecteur Rijksmuseum
Gesina ter Borch
Gesina ter Borch (1631-1690) woonde en werkte haar hele leven in Zwolle. Het merendeel van haar werk bestaat uit zeer fraaie, soms humoristische en altijd uiterst originele waterverftekeningen. Het is bekend dat ze ook olieverfschilderijen maakte, maar tot nu toe was geen enkel onbetwist exemplaar opgedoken. Gesina ter Borch bewaarde de artistieke nalatenschap van haar familie, waardoor deze altijd bijeen is gebleven. Deze werd in 1886 door de Nederlandse staat aangekocht en ondergebracht in het Rijksmuseum.
Liefdevol
Op het schilderij heeft ze Moses, het oogappeltje van het gezin, liefdevol afgebeeld in een jurk met wit schort en hoed met veren die scherp afsteken tegen de donkere achtergrond. Hij draagt een trom en trommelstokken. Naast hem staat een speelgoedpaard op wielen waartegen een oranje vaandel rust. Op de grond liggen een zweep, meerdere muziekinstrumenten en een degen. Het kinderspeelgoed verwijst naar zijn latere leven als soldaat. Ondanks dat Ter Borch het schilderij voorzag van het jaartal 1647, heeft ze het naar alle waarschijnlijkheid pas twintig jaar later, na de dood van Moses, geschilderd.
Moses
Moses ter Borch was ook een veelbelovend kunstenaar. In de albums van Gesina ter Borch in de collectie van het Rijksmuseum zijn verschillende bijzondere tekeningen van zijn hand te zien. Toch trad hij als 19-jarige in dienst van de marine om te vechten tegen de Britten in de Tweede Engelse Oorlog (1665-1667). Op 22-jarige leeftijd stierf hij aan de verwondingen die hij opliep tijdens de bestorming van de Engelse kust ter hoogte van Harwich. Het Rijksmuseum heeft nog een schilderij in de collectie waarop Moses postuum is afgebeeld. Dit betreft waarschijnlijk een samenwerking van Gesina ter Borch en haar broer Gerard ter Borch II, van wie het Rijksmuseum meerdere schilderijen in de collectie heeft.
Onmisbare steun
Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het mag ontvangen. Subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden zijn essentieel voor het Rijksmuseum.
